Friday 4 March 2011

Hringnun Olympics 

By Khuma Chhakchhuak

Tungchho a kal mihringte kan lo dinchan chhoh zel dan ngaihtuahin thil pakhat la dik chho zel a awm tlat mai. Chu chu ‘Survival of the fittest’ tih hi! Greek mi te’n an lo tan a, vawiin thlenga khawvelin ropui taka kan la hman chhoh zel Olympic Games -ah hian, sports -chi hrang hranga talent -nei tha te’n an thiam leh finna zawng zawng chu theihtawp chhuahin khawvel hmaah an pho lang thin a ni lawm ni.

Tunlai khawvel kan thlirin keini Mizo te paw’n kan ram(India) pum level la phak chiah lo mah ila, kan changkang sawt ve hle a ni. Kan ramah University- kan nei tawh. IT department- pawh hmanni lawk khan a ding ve ta bawk. IT/Computer Science subject -lam leh Mathematics- lam zir te pawh kan pung ve tial tial e. Doctor- zir ringawt mai kan tum bur vek tawh bik lo. Thil pakhat ah chauh fittest- nih ai chuan thil tamtak-a fittest -nih a tha zawk e. Olympics- hman zawh chiah ah pawh Chinese- ho an che tha hle mai. Achhan chu sports- tamzawkah fittest- nihna an hauh tlat vang a ni.

Changkanna lamtluangah hian a tha lam a awm ang bawkin a chhe lamah pawh hma a sawn chak hle theih tho. Hmanni deuh lawka TOI-in a tarlan dan chuan ram changkang-developed countries- ho data- pawimawh a bo nual a. Canadian researcher- hovin an chhut dan chuan hackers- ho hi Chinese ho ni ngei turah an ngai a, Asia-khawmual puia ram lian ber kan thenawm ram mai khi a lo changkang chak khawp mai. US- leh ram changkang tak takah te zir turin an thalai te an inthawnchhuak zung zung reng a, hna an va thawk thei nghal zel a, an ramah sum an thawn haw leh chur chur bawk a. Income -tamtak an siam a ni ringawt mai. IT -lamah chuan India -ram pawh hi a ber hauh te zinga mi kan ni. Ama’rawh chu, IT field -a Mizo thawkte erawh kan la chhiar phoh phoh theih tlat mai. Hmabak tamtak kan la nei a ni. Kan thianpa sawi ka la hriat reng chu, “Keini Mizo te hi zawng syllabus lam aiin non-curriculum- thil kan thiam phian zawk thin hi chu a pawi ngawt mai.. ” a ti hial a. A dikna tamtak a awm tlat a ni. Tum bulbal nei lem lovin a lo zir thui ve hle theih dawn tlatin ka hria. Ama’rawh chu; “ka tum nge ruh saruh” ti te pawh kan zingah an lo awm ve zel bawk a. Delhi a kan hmuh mai theih ah chuan IAS/IPS/IFS etc nih tum rana lehkha zir te an thahnem hle a, an entawn tlak hlein ka hria.

Recession- boruakin min nangching chho a, ram hausa ber US- ngei pawh a buai ve hle zawng a nih khu! Obama- pawh a lu a hai ve thei viau ta ve ang. Company- lian te lah bang bik lo, an policy- te revise- chung zelin sumdawn dan thar- new strategy- te an duang chawp a, tan an la nasa hle mai. A thenin salary- an cut emaw an pun loh laiin, a then erawh chuan cost cutting- an lo ti ve bawk. Hei vang hi aniang satya- lamah pawh current- neih loh avangin zan hnih thum chu a lum hle a ni awm e. He recession- boruak hi company –fit- deuh te chuan an survive- chho mek tho. India rama company- lian ber berte chuan hnathawk tur recruit- an la bang chuang lo. An chhuanawm zawng a ni.

South India a IT/BPO- hnathawk hovin policy - pakhat an chin thar tha ve em em chu ramdanga inzarpharh tumin foreign language- an zir belh chur chur mai. European language- te leh Japanese- tawng zir an pung sawt hlea chhut a ni bawk. Keini Mizo ten kan National language- kan zir peih loh laiin mi fate chuan foreign language- an lo zir leh der tawh nia. Ram pum huapa literacy % sang tak kan neih mai te hi duhtawk lovin scholar- kan pun chhoh zel a van pawimawh tak em! Thil reng reng chu tumna a awm a, kan beih fan fan chuan hlawhtlinna pawhin min lo hnaih nge nge thin a lo ni.

Tamil- ho khu English leh science subject- ah te thiam vak lo, Maths- a thiam hle thung si an tam ngawt mai! An tette atang an lo ngai pawimawhin an lo thlurbing bik subject -zuk ni tlat a! Chuvang chuan talent- kan neih that bikna theuh hi thlur bing bik a tha hle ang. “Practice makes perfect” an lo tih kha maw!! Kan tuina theuhah kan thlen san theih ber thleng rak thlen tum phawt mai ila.

Awle, a pawimawh hmasa ber chu tumna (ambition) chiangkuang tak neih phawt a, chu kan tum ram chu thleng thei ngei tura chhum lo chat lova kan tang fan fan peih tikah he hringnun Olympics- ah hian Mizo te kan inphochhuak ve thei ngei dawn a lo ni.

No comments:

Post a Comment