Saturday 30 July 2011


Malaysia-a Refugee te leh tunlai boruak (kut nem chungchang)



UNHCR in engtik nge register a neih dawn tia beng kan chhit lai mek in rin loh deuh zawk lamah rilru hawi a ngai. 

Kan hnung deuh khan group mailah Malay sorkar in a ramchhunga illegal worker te kut nemna (6P) neihtirin work permit pek chhuah a tum thu ka rawn thai lang zauh tawh a. Kha tih laia an puan dan chuan July 11 a hma la mai tur kha ani. Mahse permit nei reng si, 6P (6P=registration, legalisation, amnesty, supervision, enforcement and deportation) boruaka permit neilo anga luh tuma factory tlansan legal worker 15% (factory lian tak 6 -a HR ten Minister hnenah thu an thlen) vel an awm avangin illegal te kut nemtir an nih hmain legal worker depdet tum te berek nan legal worker (work permit la nungte) te kut nem tura thuchhuah an siam rawk rawk ta ani. 

Rampum huapa Legal workers 1.8 million te chu July 13 (?) tang July 31 thleng khian kut nem tur tih an ni. Foreign workers 500 emaw, a ai tam emaw chhawrna hmun angah chuan Immigration (Lah Wah Kah) hnenah hnathawhna hmuna kut nem na tur dawhkan bun (set-up a counter) tir theih ani. Legal tan kut nem hun chep tawh hle mahse kut nem zat chu million 1 chu sawi loh nuai 3 (upto 26 July- 390,404 workers) leh tih vel chiah an la ni. 

Friday 29 July 2011

Hapta khat chhunga Myanmar ramchhung sumdawnna chanchin



Photo-DVB
Myanmar NLD hruaitu pi Suu Kyi leh sipai sawrkar thar minister pu Aung Kyi te inhmuhna chuan ramchhungah sumdawnna thra leh boruak thra a siam ngei rin a ni. Kawng lehlam atranga thlirtute tan erawh chuan he sawrkar thar hian khawvel hmuha hmaifai a tum lek fang a ni mai lo maw tia thlirtute pawh an awm ve bawk a ni.

Sawrkar tharin budget a neih loh avangin Naypyidaw-a an in sak mek te pawh chawlhsan lai lawk a nih mai bakah vice President pu Tin Aung Myint Oo pawhin sipai ration pawh 25 % a tihhniam thu Naypyidaw-a sumdawng mi pakhat chuan a sawi a ni. Sipai budget tihhniam avangin sipaiina a sumdawnna threnkhat te pawh tih tawp a nih thu a sawi tel bawk.

Thursday 28 July 2011

Zirna man tlawm atranga inzir


Pangpar eng te tak te anga ngaihdan kan neih chuan thil tlawm te te lehkhabu te, kan thil tawn te, kan mi hmuhte atrang hian kan zir thei a ni. Mi thatchhia leh mahni hmasial mite hian engkim hre vekin an inhre thrin a. Zirna atana mihring hman theih awm loh ber ber atrang hian kan inzir thei a ni.

Trumkhat chu leilawn hniamte mai hnuaiah hian motor lianpui mai a tang a. Chu motor chuan tlan a tum thul, tawlh let a tum thul, motor dang tam tak mai a dang thruap mai a. Lirthei lam buaipuitu 'police' leh mi thiam hmel tak tak chuan a tihdan kawng an dap a. Mahse chu motor lian chu an beih nasat poh leh a tang nghet tulh tulh mai a. A tawpah phei chuan a tihdan an hriat chhun chu chu motor chunglam thriah thlak hlawk mai chu a ni ta hial a. A thriahna hmanrua an ngaihtuah ta nghal a.

Sunday 24 July 2011

Ram Hmangaihtu Thukhawchang
Salai Martin


Photo - Chinland

Ram innghahna chu mipuiah a ni a, mipui innghahna chu sawrkarah a ni ve thung. Ram ropuina leh hausakna pawh mipuiah tam tak a innghah laiin sawrkarah pawh tawk fang chu a innghat ve bawk a ni. Ram sawrkar tha chuan ram ropui leh nuam a siam chhuak thin a, ram sawrkar tha chuan ramchhung kil khawr thlengin thianghlimna lamah te, hriselna lamah te, leh zirna, thiamna lamah te hna a thawk thin. Ram ropuina chu sawrkar tha leh tha lovah thui tak a innghat a, sawrkar tha chuan ram hruaitu tha a hring chhuak thin bawk. Sawrkar tha lo erawh chuan ram ropuina aiin ram leh hnam tlakchhiatna leh tlakranna a hring a, ramchhungah hruaitu tha lo, ei ruk hmang te a hringchhuak ve thung a ni.



India ramah Serchhip District-ah Cancer vei tam ber


1. India ramah District tam tak a awm a, chung zingah chuan Serchhip District hi Cancer tamna berah puan kan ni a, hei hi pawi kan tiin a vanduai thlak kan ti tak zet a ni.
Pu Lal Thanhawla Serchhip bialtu MLA leh Mizoram Chief Minister ni bawk hian Serchhip District-a Cancer a tam nachhan bik, a sorkar hian enge a chhan tih zawng chhuak a, Research-te beia, tun thlenga hmalakna al nei miah lo hi a mak kan ti a. Zuk leh hmuam uar vang a ni tih vak vak ringawt hi, District dangte aiin Serchhip District hian zuk leh hmuam kan uar bik kan ring lova. Chuvangin, Pu Lal Thanhawla Serchhip bialtu MLA leh Chief Minister ni bawk hian Cancer vei tamna ber District kan ni hi, a chhan chhui chhuak a hma la ngei turin Serchhip MNF Block ‘East’ te chuan kan phut tlat a ni.
2. Congress sorkar-ah hian dan leh thupek a tlakhniam avangin Serchhip khawpui chhungah dan lova hnamdang sumdawng an hluar ta in, an pung tual tual ta mai hi hnam tana thil pawi tak la thleng thei a nih avang leh nakin tu leh fate thlenga Economic-a inchimralna hmanrua tha tak a nih avangin Pu Lal Thanhawla Bialtu MLA leh hief Minister ni bawk hi a rang thei ang bera Dan anga hma la turin kan phut tlat a ni.

Issued by MNF Serchhip Block East
18-6-2011

Thu lakna : ZawlaiDi Magazine

Friday 22 July 2011


Rilru paukhauh a pawimawh



Mihring reng reng hi kan rilru azirin kan awmdan pawh hi a ni. Rilru paukhauh tak nih hi a ngai a, huaisen kan tihte pawh hi an rilru a huai a ni mai a, taksa tet leh len lam pawh a ni lo. Rilru nghet chet chawt i neih loh chuan engpawh ti dawn la engmah hlawhtlin tak tak theih a ni lo. Kan thil tih reng reng hi 50% a then phawk chuan a thatna leh that lohna hi a intiat deuh rial zel. Entirnan, Sex Education-te hi naupangah leh nula tlangvalah a tha zawnga hman dan tur leh a nih dan tur sawifiah chiam ila, rai theih hun leh rai theih loh hunte hre bel han sela, an hmansual duh chuan nasa taka hmansual theih a ni ve leh a. Drugs-te pawh sawi fiah tak tak tur chuan a ruih dante sawi tel a ngai a, zu te pawh, tam tak rilru-a awm ngailo kha tih chhin chakna kan tuh ve leh thin a ni. Pathian thu pawh, a hmangaihna leh mi a ngaihdam theih zia ringawt sawi a theih loh a, a fa ni tawhte chunga a thikthu chhiat zia leh mi hrem hmang a ni tih sawi ve zel a ngai ang hian, chempui pawh lo vah nan chuan a hriam thei ang ber kan duh laiin mihring sah nan chuan a duhawm lo ber a ni ve thung.

Tuesday 19 July 2011

Martyrs Day kan hmang!
by L.M.Kima (Martin)

Photo - Google



Vawiin khan London-a awm thralai rualten Burmese Embassy hmaah Martyrs Day hriatrengna hun serh kan hmang a, mi kal kan thrahnem thaw khat hle a ni. Mi 150-200 inkar vel kan kal khawm a. Tlai lam dar 1:00 ah hunserh hman tran a ni a, hunserh tran hmain kan ram Independence hruaitu pa ber Gen. Aung San-a leh a thriante, ama ruala an kah hlum tak te sunna hun tawi minute 2 thra vel kan nei. Chumi zawhah Burma Democratic Concern Director U Myo Thein hnen atrangin thuchah tawi kan ngaithla a ni.

Monday 11 July 2011

Damdawi thi leh sa trin....

Tunlai hian Damdawi thi ei avanga boral awm ni awma sawi te a awm a, hei hian mipui pawh tiharh se a tha hle mai. A anpui tihte, a expire a pawilo tihte hi mi tam zawk hriat dan a ni a. Vanglaini April 11, 2011-ah khan Science expert-in a rawn ziak fiah hle a, kan chhiar vek lo anih pawhin ka han thual leh reng reng ang e.
Damdawi reng reng Allopathic (Damdawi kan tih pangngai hi) Chemical chi hrang hrang chawhpawlha siam an ni a.Entirnan, Quinine te hi a lo chhuahna chu Cinchona Tree (Thing) a ni a, he Cinchona hi miin a tui sawrin in teuh mahse taksa a tibuai ngai lova, mahse khawvel puma han sem darh tham a awm si lo. A chhunga Chemical ang chiah kha an siam ve ta a, chu chu a mumin Quinine tiin an zuar ta a ni. Mahse Quinine mum 10 te chu han ei la, i thih loh pawhin i buai hle ang. Chutih laiin Cinchona tui chu nikhatah vawi tam pawh in la Quinine mum 10 hu aia tam pawh nise i buai hauh lovang. Vitamin C mum te pawh hi vawikhatah mum 20 vel han ei teh, a hlauhawm zia chu vanramah emaw hremhmunah emaw i hre mai ang.
Damdawi reng reng 50% vel hi chu hnim, thlai a a anpui chemical siam a ni a, Ayurvedic leh Homeopathy
hnim leh ransa emaw atanga an lak chhuah an siam a ni ve thung a, chuvanga side effect neilo emaw tlem emaw an ni. Damdawi a lo thih chuan a preserve-na (A chhiat lohna) tur damdawi leh amah kha eng eng emaw a insiam kual a, turah pawh a chang thei a, ei loh a tha ber.
Tin, kan la chin fo, Sa tin-te, Rasgulla tin-te, engpawh tin-a dahthat a chhin phui ho hi, pawn lam boruak Oxygen nena a intawh chiaha danglam an ni a. Chuvangin tin-a dah chi reng reng i hawnga i ei anih chuan ei zawh nghal vek tur, darkar 12 aia rei awm tir loh a tha. Thenkhatin a chanve an siam a, a chanve an dahtha thin hi thil hlauhawm tak a ni. Hawn rual chiah hian Oxidation an ti a, chu chuan thil dang tur ang deuh te a siam thei.Chuvangin tin chi reng reng, mizo siam Baibing tin te, rawtuai tin te pawh nise a thing ei loh tur, tam tak pum natna chhan pawh a ni fo mai.



Thu lakna : Dawrpui Veng

Saturday 9 July 2011

Pi Suu Kyi-i, Pagan pathian biak khualzin hlawhtling takin hawng...



Kawlhovin an pipu ro va an neih leh hmanlai pagoda hlui tak tak awmna hmun, Pagan khawpui, pi Suu Kyi leh a fapa Ko Htain Lin (Kim Aris) te inserh hrang ( pathian biak), ni 4 chhung hun hmanga an zinna chu vawiin ni khan hlawhtling takin an hmang zo ta a ni tiin NLD hmunpui rorel khawl hruaitu U Ohn Kyaing chuan a sawi a ni.

"Zing dar 11:5 ah khan Yangon Airport an thleng a, dar 12:10 ah ama chenna hmun, an inah tluang takin an thleng a ni."

Pi Suu Kyi-i pathian biak inserhhran khualzin kawngah hian an thlenna hmun apiangah mipuiin an lo hmuak a, zan lamah chuan an thlenna Pagan Hotel-a hotute leh staff te chuan lawmthu sawia thlahin vawiin ni khan Yangon-ah hlawhtling takin an lo thleng leh ta a ni. 
Chawlhkar khat chhunga ramchhung sumdawnna chanchin te


Chhiah 3% tlahniam, sumdawng mite lawm

Revenue lam department chuan July ni 1 atang khan sumdawnna chhiah 3 % in an tihniam a, sawrkar thar hunchhunga chhiah pek an tih hniamna zawnah sumdawng mi te an lawm hle. Sumdawng mite, sumdawnna a tlakhniam lai taka tun anga chhiah 3 % lai an tihhniam avang hian tawk fang chu kan zia awm phah a ni tiin Yangon-a sumdawng mi pakhat chuan a sawi a ni.

Tun hma khan sumdawnna chhiah hi chhiah chawina department atangin zaa pariat (8 % ) an la thrin a, sum lut chhiah zaa pahnih (2 %) lak a ni bawk. Tichuan sumdawnna chhiah hi zaa panga (5 %) tihniam turin ramchhung president hnenah lehkha an thawn a, tun ang hian zaa pathum (3 %) ah tihhniam a ni ta a ni.

Myanmar ramchhunga chhiah lak dan chungchang hi ramin a hlawkna a tel ai tur mahin sumdawng mite leh chhiah lam department te inkara thamna thilpek te a tam thrin avangin chhiah chawi tlahniam hian awmzia a nei meuh ang em tih chu ngaihtuahna a awm ve thei bawk.

Thursday 7 July 2011

Chin State, ramchhunga rethei ber la ni zel

Myanmar ramchhunga States leh Divisions 14 zinga Chin State chu retheih hluarna ber State niin State chhunga cheng 73.3 % chu hmun dang aia retheih hluarna aia tam zawk niin kum 5 chhung kal ta atrang khan State rethei ber a la nih thu UNDP thu chhuah chuan a tarlang a ni.

Tuesday 5 July 2011

KIA leh sawrkar thar la inkap zel....


Kachin State sawrkar palaite leh KIA palaite inhmuin ni li chhung engmah boruak thawmvang awm tawh loh hnuin pakhat leh pakhat an inkap chhunzawm leh a ni. Tun thla tir khan inkah hi tran a ni a, Moemouh Township-a Tarpine tuikhuah, kawlphetha siamna hmunpui bula pawn rawn chhuak sawrkar sipai rawn chhuak te chu tun thla ni 3 ni khan KIA lamin an lo kap a, tichuan sipai sawrkar lam pawhin an kap let ve bawk a ni tiin KIA hruaitu U La Nann chuan a sawi a ni. Pakhat leh pakhat inkara in kah haina sawihona chuan awmzia a nei lo hle a ni a ti bawk.

'Thil thar lutuk engmah a thleng lo va, thil nih dan pangngai a ni e. Vawiin ni atan chuan thil thar lutuk a awm lo va, anmahni lam atrangin chanchin kan la dawngsawng lo bawk' tiin.

Sunday 3 July 2011

Ropuina Dik Tak 

Kum tam tak kaltaah khan England ramah zirtirtu pakhat chuan 'Ropuina Dik Tak' tih thupui hmangin a zirtirte chu thu ziak turin a ti a. A zirlaite zingah chuan hmeichhe naupang rethei tak leh lehkhathiam lo chhungkua atanga lo chhuak hi a awm ve a. Chutiang thilah chuan an hotunu chuan chu hmeichhe naupang hnen atang chuan eng thil ropui mah a beisei lo. Mahse chu hmeichhe naupang thu ziak chuan chu zirtirtunu rilru chu a hneh khawp a, chanchinbua chhuah turin a pe ta a. Mite chuan an lo lawm hle mai a, hmun tin maiah chanchinbute chuan an chhuah ta uai uai mai a. Chu hmeichhe naupang hming chu hriatreng pawh a ni tawh lo, mahse a thu ziak chu a la dik reng mai. Tlem lo tar lang ila;

Ropuina dik tak chu neih tum avanga neih mai theih a ni lo. I zawn loh hunah chiah hian i nei thei a ni. Thuamhnaw tha tak te hi a tha khawp mai. Thuamhnaw tha tak tak han inbel hi chuan tuihnai tak anga lan hi a awl hle mai a. Mahse ropuina tak tak i hmuh duh chuan thuamhnaw chhe tak inbel chung pawha thuamhnaw tha inbel ang maia khawsa thei hi en mai rawh. Vawi khat chu ka nu naupai laiin an Inah chuan sava pakhat, Bill an tih chu an khawi a, Bill chuan a ke a titliak a, a thih mai te pawh an ring a, a nih loh leh tihhlum mai pawh tha zawkah an ngai a ni. Mahse a tuk khua a lo var chuan a ke tha lam hmang chuan awn ang tei tawi hian a lo ding hram hram a, a lo zai vet vet mai a. Chu chu 'Ropuina Dik Tak' chu a ni. 
Kan ram chungchanga ka ngaihdan
Salai Martin

Tunlai kan ramchhung boruak thil thleng te hian rilru ngaihtuahna min siamtir lo thei lo va, ngaihtuahna tam tak min neihtir a ni. U Thein Sein sawrkar thar hian ramchhungah hian engnge a tih le? Tunlaia Kachin ramchhunga buaina chin fel a la ni lo leh, chin fel a hnekin buaina chuan pun lun lam a pan tual tual si a, a hminga democracy ram in ti si hian ramchhungah buaina a punlun telh telh mai a ni. Chumai ni lovin ramri depa Karen leh sipai sawrkar te innghirngho thrin te pawh hian ramchhung sawrkar thar rorelna thrat leh thrat lohzia chu a tilang chiang mai lawm ni.....?

Kan ram chian a hming maia Democracy ni lovin a taka lang thei leh mipuiten kan duh thala ram hruaitu tur te kan thlan theihna tur Democracy ram thar kan mamawh a ni. Ramchhunga Democracy a lo nih theih nana hmalaa nunna chan ta te kha an van fakawmin an van entawntlak tak em! An thisen hi a luang ral mai mai dawn lo a ni. Tunah hian an thisenin min au va, kan ram hian Democracy dik tak a hrinchhuah theihnan kan thralai rual te hi nasa lehzualin min fuih nasa a ni. Chuvangin zam chhe mai mai tur kan ni lo va, nasa lehzuala tran la a, ram leh hnam chhan pasalthaten an nunna hial dah khama ram tana tran an lo lak tawhna zawng zawng chu zam mai lova chhunzawm zel tur kan ni.
Sai Nyunt Lwin kum 60 na piancham lawm


Sai Nyunt Lwin (Photo-DVB)
Tuna Kalay (Kawlpui) Jail-a tang mek, sipai sawrkarin kum 85 jail tang tura a chungchang an rel tak Shan National League for Democracy Secretary Sai Nyunt Lwin piancham kum 60 na chu chhungkhat laina leh thren leh rual thraten an lawm a ni.

Yangon khawpui Komyaing-a ama chenna inah lawm a ni a, politik lama a thawhpui te leh thren leh rual thra te nen an lawm thu SNLD hruaitu pakhat Sai Shwe Kyu chuan a sawi. 

"He piancham lawmnaa tel tura thren leh rual thra kan sawm te chu an lo kal kim hle a, politik lama a thawhpui te hnen atrangin U Aye Thar Aung, U Thar Baan, U Thawng Khaw Thang, U Naing Ngwe Thein, Pu Cin Sian Thang te an ni a, chhungkaw ukil lam atrang pawhin U Kyi Win, U Nyain Win leh U Aung Thein te pathum an lo tel ve bawk a ni. A piancham lawmnaa lo kal te chu ualkham an nih hnuin a chanchin tawi ziakna lehkhabu chu piancham lawmpui tura lo kal te hnenah pek an ni. U Nyunt Lwin atan hian piancham lawmpuina leh malsawmna lehkha (autograph) an ziak sak threuh va, hemi ni hian piancham 60 hriatreng nan sava 60 chhuah a ni. (Hei hi  Kawl ho chuan an tih dan thin a ni a,.... ed) Jail atranga a rang thei ang bera a lo chhuah thuai theihnan trawngtraina an hlan sak bawk."

Saturday 2 July 2011

Australia Foreign Minister leh pi Suu Kyi inhmu

NLD hruaitu pi Aung San Suu Kyi leh Australia Foreign Minister Kevin Rudd te inkawm lai
Photo - Writer


Tuna Myanmar-a cham mek Australia Foreign Minister leh National League for Democracy hruaitu pi Aung San Suu Kyi telin party hrang hrang hruaitute chu vawiin khan Yangon-ah an inhmu a ni. 

A vawi khatna atana Kawlrama rawn zin Australia Foreign Minister Kevin Rudd hi vawiin chhun khan NLD hruaitu leh Secretary pi Aung San Suu Kyi leh hmunpui rorel khawl hruaitu U Hantha Myint leh office-a thru mi pawimawh te nen an inkawm a ni. Vawiin chhunlai dar 12 velah khan Australia Club ah an inhmu a, vawiina an inhmuh chungchang kimchang zawk chu House Speaker U Ohn Kyiang chuan ti hian a sawi," National League for Democracy General Secretary Pi Aung San Suu Kyi leh party hruaitute chu lo mikhualin inkawmna neih a ni a, chu inkawmna/inhmuhna ah chuan Australia Foreign Minister chuan Australia ram chuan Myanmar ram chu mipui mi mir zawng tak pawha a support thu chu kimchang leh fiah fel takin a hrilhfiah thu a tel a ni." tiin. 

Friday 1 July 2011

Pi Suu Kyi-i, sipai sawrkarin man leh a tum em ni le...?


U Thein Sein-a sawrkar thar chuan pi Suu Kyi-i chu politik lam thil titawh lo turin lehkha a pe a. Chumi chungchangah chuan pi Suu Kyi chuan Home Affair Ministry nena sawi dun a duh thuin a chhang let a ni.

Photo-DVB
Tun ang dinhmuna hetianga political party hruaitu hnenah lehkha han inpek chu thil mak tak a ni a, ngaihtuahna a tithui duh khawp mai. A lang lo lamah phei chuan engtiangin nge a chungchang an rel ang tih te pawh a awm a. He sawrkar thar hian pi Suu Kyi hi a man leh dawn a niang tia ngaitute pawh tam tak an awm a ni. Heng thil thleng avang hian pi Suu Kyi-in ramchhunga a bial fan tur thu a lo puan lawk sa chu a thrulh ang em? tih hi zawhna awm thei a ni a, ramchhungah bialfang ta se la, sawrkar thar hian an mi leh sa tu tu te emaw hmangin kut an thlak leh mai lawng maw? tih te pawh ngaihtuah tur a awm bawk a ni. 

Pi Suu Kyi-i lehkha an pek rual hian U Aung Shwe hnenah pawh lehkha an pe tel bawk a ni. 


Thulakna : DVB
                 Chinworld.info