Tuesday 10 May 2011

Taihmakna Thuruk
by Robert Chtea

Khawvel lei mihring fate nitin nun kawng kan zawhnaah hian loh theih loh va thil tih tur pawimawh ber leh mawhphurhnaa kan neih ngei ngei tur, kan neih hnu pawha kan vawn tluan hleih theih loh fo thin chu, "Taihmakna" hi a ni.

He thu 'taihmakna' tih hian chanchin (History) tha tak leh entawntlak 'Ro' tling leh khawvel thil dang zawng aia hlutna min hmuh chhuahtirtu a ni bawk a ni. Tunhma B.C hun lai daih atang tawh khan, mihring nunphungah hian taihmakna tello va thiamna leh finna chauhvin mi hlawhtling leh mi ropui dinhmunah chuankai theih rual a nihlohzia te kan hriat theuh a rinawm. Chutih rualin tunlai thang leh tharte nun zia kan thlir chian hian tawngka ringawta taima fe fe kan tam ta lutuk hi vei tham a tling tak meuh a ni. Kan chenna khawvel inhlumlet boruak nghing dut dutah te phei hi chuan nasa zawka tanlak a pawimawh hle mai.


Hun awl neih lutuk loh hi a tha ber awm e. Engpawhnise, Pathianin a thil siam tawh zawng zawng chungah keini mihringte min dah chungnun bikna zawn thlirin huaisen taka kan dinchhuah ngam hi a pawimawh a ni. Chutih hunah tak chuan mihringin chhia leh tha kan hriatna atangin dinhmun tha leh khawsak inrelbawl dan turte kan duang lawk thei chauh dawn a lo ni a. Tin, chung mai ni lovin mahni kutkawih ngeia hnathawh ngel nghet tak kan neih a tul hle bawk a ni.

Mitin hian finna leh thiam thil kan nei vek kher lo va, amaherawhchu chem kal zawng kan nei thin. Mimawl bera kan ngaih pawh hian a hnathawhnaah emaw a zirna lamah emaw taima taka a thawh phawt chuan a hlawhtling ngei tura ngaih a ni. Chutia mi taima tak a nih avang chauhvin fing leh fel nihna te mithiam (Scholar) nihna hial te pawh a nei thei a ni. Mi hlawhtling kan nih rualin taihmakna a hlutzia hi kan hriat reng a tul a, kan nunah a taka vawn reng tluka tha a awm chuangin a rinawm loh hle bawk.

Kan sawi fo thin, mi ropui te chanchin han ti ti laih laih kan kham thei thin lo va. Mahse thu ringawta kan sawi thin hi duh tawk mai lovin mi hlawhtling leh ropuina dinhmun an thlen theih dante chu kan sawi ang leh ziah ang mai chauh hi a ni lo va, harsatna na men lo kawng bumboh leh khirh tak atk an tawh pawha tuar chhel tak leh taihmakna te nen bul intanin an tum an hlen thin a lo ni a. Chutiang dinhmun tha chu inhlankai theih ve ngei dan tur kawng chu ngunthluk deuhva ngaihtuahin mahni hnathawh theuhva taima taka thawh hi kan tihmakmawh ber tur niin a lang.

'Hnathawktu nih aiin hotu nih a duhawm zawk a. Mahse thawk peih lova hotu nih duh erawh chu thil ni thei lo a ni.' Mifingin hnathawktu a ruai dawn a nih chuan mi taima tak leh rinawm lo chu a ruai hauh lo angin, mi taima chuan a hnathawh chu fel fai takin a thawk ngei dawn tih a hriat lawksa avang chauhva ruai ngam a ni dawn lawm ni? Mihringte kan kawng zawh lai mekah emaw hna kan thawhna emaw a vawr tawp kan thlen theih lohna leh kan puitlin theih lohna chhan chu taihmakna kan neih loh thin em vang a ni.

Chu vang chuan unau duhtak, Krista rintu kan nih ang ngei hian engkimah rilru leh tihtak meuhva Pathian rinchhanin a malsawm hnathawh tur kan neihah hian taihmakna leh rinawmna te nen hma lam panin tan i la zel ang u hmiang. Taihmakna leh Rinawmna tel lovin hlawhtlinna ropui a awm ngai lo va, hlawhtlinna thuruk chu taihmakna a ni si a.

Thulakna : Rahbi Eng (Jun-Aug 2009)

No comments:

Post a Comment