Monday 13 May 2019


Zirtirtu hnai ber Nute
C. Lalmuankima
Newcastle, United Kingdom

John Rondalph thu sawi hi chuan vawiin thlengin ka nun min hneh a, han chhiar nawnin han ngaithla nawn leh thin mah ila, keimahah hian ril takin thu a la sawi tho tho hian ka hre tlat thin. Eng thu nge a sawi i lo ngaithla teh ang. Heti hian a sawi a, “Ka naupan laia ka nuin ka kut vuana a bula min thingthittira, ‘Kan pa vana mi, i hming zahawm rawh se,’ tih min zirtir hre chhuak hauh lo ila chuan, Pathian awm ring lo mi, Pathian a awm lo ti pawl ka ni ang.” a tih hi a ni. Nu zirtirna leh hmangaihna dawng tha lote chu an nunkawng hi a pelhe tlat thin a, a tawpah nunkawng tha lovah an lut nge nge thin. Nu zirtirna hian fate thinlungah chi nung angin a intuh nghet a, an rilruah a lut thuk bawk a, an damchhunga an theihnghilh tawh ngai loh tur zirlai pawimawh tak tak an lo zir chhuak hman ta thin a ni.

Chutiang khawpa fate tana hlu leh pawimawh an nih avangin fate an entawn ber pawh an nute an ni fo mai. Faten an ngaihhlut leh pawimawh berte hi nute an ni ti ila kan sawi sual tam lo vang. Chutianga nute hlutzia leh pawimawhzia hriain W.M. Thakeray chuan heti hian a lo sawi a, “Naupangte hmuiah chuan nu hming hi Pathian hming ang hiala hlu a ni.” tiin a lo sawi hial a ni.

Faten an zirtirtu hnai bera an neih chu an leh pate hi an ni thin a, an zirtirtu hnai berten nunkawng tha an zirtir loh chuan an puitlin hnuah pawh an nunkawng hi a chiang lo ruai thin. An zirtirtu hnai berin an nunkawng tha zirtira kaihhruaina i pek that loh phawt chuan i fate lakah khan nunkawng tha rawn chhuak turin i beiseina dah sang lutuk suh ang che. An zirtirtu hnai berin kan tih that peih tlat loh chuan a rah chhuah tha ber beisei hi a fuh bik chuang lo vang.

Chutianga fate anmahni zirtirtu hnai berte chu pate aiin nute hi an ni fo mai. A bik takin fate pawh hian kan pate aiin kan nute hi kan lo ngaina zawk a, thu engkim mai sawia kan rilru zawng zawng phawrh nan pawh kan lo hmang thin. Pate aiin nute bulah chuan kan pangchang ngam thin a, kan thiltih a chhia a thain kan nute bulah chuan kan zualko thin a ni. Heng thil kan tih atang ringawt pawh hian pate aiin nute kan hnaihzia a lang a, kan nute bulah chuan thuruk engkim mai sawi kan hreh ngai lo tih a lang chiang hle a ni.

Poet ropui leh thusawi thiam tak leh Church of England puithiam ni bawk George Herbert chuan heti hian a lo sawi ve bawk a, “Nu pakhat hian zirtirtu za a hen a ni.” tiin nute pawimawhzia leh hlutzia chu kum zabi 17-naah khan a lo sawi daih tawh a, vawiin thlengin a thu sawi hi a la dik zel chu a nih hi maw! Nute tluka fate tana zirtirtu tha an awm chuang lo. D.L. Moody-a thu sawi pawh hi i han zep tel teh ang. D.L. Moody chuan, “Ka nuin min enkawl ang hian mi nu te hian an fate enkawl sela chuan Lung In a awm lo vang.” tiin nuin an fate an enkawl dan chungchanga an pawimawhzia a sawi ve bawk a, chhinchhiahtlak tak niin ka hria. Nuin nunkawng tha zirtir leh kaihruaia a hrualna hnuaia seilian fate hlawhtling lo hi an vang khawp mai.

Nute hlimthla leh zirtirna atang ringawt pawhin faten Pathian hmel an hmu thin a ni. Chumi chungchang chu Arvella chuan heti hian a lo sawi a, “Hmangaih leh duat peih reng Pathian a awm ka rinna chhan chu, ka nu hmangaihna atangin a ni.” tiin a lo sawi a, nute chetzia leh zirtirna atang ringawt pawh hian miten Pathian a awm an rin phah thei tlat mai hi nute hlutna leh pawimawhna tilangtu kan ti lo thei lo vang. Spanish thufing pawhin nute hlutna leh pawimawhna heti hian a lo sawi ve bawk a, “Puithiam kawrfual aiin nu pawnfen tlâng tet pawh a hlu zawk.” a lo ti hial a ni. Nute hi an pawn lam lan dana kan teh chuan kan teh sual fo thei awm e. An pawn lam lan dana tang ni lovin an fate chunga an hnathawh atang hian an hlutzia leh pawimawhzia a hmuh theih a ni.

‘Nu’ han tih ringawt pawh hian amahah hian zahawmna a keng tel sa hrim hrim a, ‘Nu’ tih thumal pakhatah hian hmangaihna engzat tak inphum tel ang maw? tih hi vawiin thlenga mithiamte pawhin an chhutchhuah theih loh a ni. Nu hmangaihnaah hian thil zawng zawng hi a infun khawm vek a ni lawm ni tih tur khawpin nu hmangaihna hian min tuam tlat a. Chu chu a hrethiam loten nu duhsakna leh zirtirna hi kan hnawl fo thin a, a pawi hle a ni.

U.S. President 16-na, Abraham Lincoln-a khan a nu laka a bat tamzia leh a bat tlak a huphurh thu a lo sawi a, “Ka bat hi tlak dawn ila, ka nu laka ka bat hi ka tlak huphurh ber a ni.” tiin a nu laka a bat tamzia a lo au chhuahpui hial a nih kha! Fate hian kan nute lakah hian kan va ba tam tak em! Chung zawng zawng chu nute hian pe tlak leh vek turin min phut hauh lo vang. Amaherawhchu chutianga nute laka kan bat nasatzia ngaihtuah nachang hre lova awm thin fate avang hian nu thinlung hi vawi engzat tak titap thin ang maw tih hi ka ngaihtuah thin a ni. Kan nu leh pate hian an laka kan bat hi an fate hian tlak leh vek turin min ti kher lo vang. Amaherawhchu fate hian kan nu leh pate chunga kan ngaihsakzia kan lantir ringawt pawh hian nu leh pate rilru hi kan tihlim thei a ni tih hi kan hriat reng atan a tha hle mai. Nu leh pate laka kan bat zawng zawng hi kan rul seng kher lo vang, mahse an rilru tina leh tihliam zawng erawh chuan awm loh hram hi fate mawhphurhna pawimawh tak a ni ve thung. Kan nu leh pate kan dah nuam thei lo a nih pawhin an rilru tina zawnga awm loh hi kan nu leh pate laka kan tih theih tha ber a ni.
Image result for the best leader is mother
Photo; Timesofindia.indiatimes.com

Kan sawi tawh angin kan nu leh pate hi kan zirtirtu hnai berte an nih angin an bula kan awm hun chhung hian an lak atangin thil tam tak kan zir chhuah a pawimawh hle a ni. I nu leh pate lak atanga engmah zir chhuah i nei lo a nih chuan i tan a pawi hle ang. Kan zirtirtu hnai berte atanga engmah zir chhuah nachang hre lo kan nih chuan khawvela mi khawngaihthlak berte kan ni thei hial awm e. Kan bula awmte hi kan zirtirtu tha ber berte an nih avangin kan nu leh pate lak atang hian kan damchhunga kan theihnghilh theih tawh hauh loh tur zirlai pawimawh tak tak hi zir chhuah tur a awm a ni.


No comments:

Post a Comment