Tuesday 24 November 2020

I tlukna hmun atang khan tho leh thin rawh

C. Lalmuankima 

Slough, United Kingdom 


I hringnun kawng zawh mekah khan vawi engzat nge hnek thluka i awm ve tawh? tih lam ai maha pawimawh zawk chu i hringnuna hnek thluka i awmna hmun atang khan thawh leh nachang i hria em? tih hi a ni. Kan hringnun kawng chhuk chho zawh mekah hian eng eng emaw ni hmanga hnek thluk kan lo ni tawh mai thei. Mahse hnek thluka kan awm avang khan kan Khawvel hi a tawp ta tihna a ni lo. Kan tlukna hmun atang ngei hian tha thar thawha thawh leh hi mi huaisente miziaa bet tel tlat a ni zawk. I tlukna hmun atanga tho ngam tawh lo khawpa i dawihzep a nih chuan nangmah ngeiin i hringnun tawp dan tur chu tuna i dinhmun ang chiah khan i siam nghal tihna a ni. Chuvangin i tlukna hmun atanga tho ngam khawpin huaisen thin ang che. 

Photo: Pinterest 

Mahni tlukna hmun atanga tho ngam tawh lo khawpa mi dawihzep kan nih chuan a pawi ngawt ang. Mahni tlukna hmun atanga tho leh ngam tawh lo khawpa kan dawihzep hian thil tha lo zawkin kan hringnun hi min chimbuai fo thin zawk asin! Ka sawi ve fo thin a, tun tumah pawh hian ka han sawi lang leh hram tah ang. Thomas A. Edison-a khan a vawi khat hlawhchhamnaah khan hlawhchham leh hlauvin lo chawlhsan ta sela chuan vawiina khawvelin a hman tangkai tak electric lamp (incandescent light bulb) hi kan la nei kher lo mai thei asin. Chutiang bawkin inventor leh engineer ropui tak Alexander Graham Bell-a pawh khan a vawi khat hlawhchhamnaah khan lo tawpsan ta mai sela chuan vawiin khawvela Telecommunications pawimawh tak takte hi hmuh chhuah a la ni lo bawk mai thei asin! Chutiang chuan hlawhchhamnain a phuarbeh zawh lohva intichhel tlat te leh intihuaisen tlat te sawi tur tam tak an awm a ni. Chutiang mite hringnun atang pawh chuan zirchhuah tur tam tak a awm ngei ang. A pawimawh ber chu i hlawhchhamna hmun atang khan tharthawh lehin i tho leh thin em tih hi a ni. 

Hringnun kawng chhuk chhovah hian vawi engzat nge a hlawhchham tawh tih hi kan intehna tur dik a ni lo va, tehna dik a ni lo bawk a, a hlawhchhamna atang khian vawi engzat nge a thawh leh thin tih hi kan intehna tur dik tak zawk chu a ni. Mahni hlawhchhamna hmun atanga tho ngam tawh lo khawpa kan dawizep a nih chuan hlawhtlinna chu kan tan vana rah tluka sang a ni mai ang. Chuvangin tuna i dinhmun phet tak anga lang i hriatna atang te, chan viau anga i inhriatna atang te, hlawhchham viau anga i inhriatna atang te, midangte anga hlawhtling ve lo anga i inhriatna atang te.....adt. khan tha thar thawhin han tho leh thin la, i hringnun khawvel chu hlawhtlinna leh duhawmnain a parvul chuk tawh mai dawn a ni.

Mahni tlukna hmun atanga tho leh ngam tawh lote hi he khawvela mi dawihzep berte an ni an ti hial thin a. Kan tlukna hmun atanga kan thawh leh loh atang chiah khan mi hlawhchhamah kan insiam nghal tih hi hriat reng atan a tha hle a ni. Nangmah ngeiin i hringnun hma lam hun awm zel dan tur hi i ziak mek a ni tih hriain vawi khat hlawhchhamna kha inphuarbehtir lo la, a aia nasa lehzuala tan la tura min fuihtu a nih zawk dawn hi tiin a aia a let eng emaw zata tamin han bei dawn leh la, tichuan hlawhtlinna chu i lamtangah i siam thuai mai ang. Thil reng reng chu a kaidan kan man thiam phawt chuan hlawhchhamna pawh hi hlawhtlinna min dawhzawmsaktu hmanraw tangkai takah a hman theih a ni. 

Vawiina i hlawhchhamna kha i hringnun tawpna tur a ni mai lo tih hria la, naktuka hlawhtlintirtu tur che leh mi hlawhtling taka siamtu tur che a ni tih hriain i hlawhchhamna chu engtik lai mahin inphuarbehtir lo la, hlawhtling tura nangmah fuihtu thian tha takah hmang zawk la, tichuan i hringnun hi hlawhtlinna parin a bawm vul chuk tawh mai dawn a ni. Chuvangin i hringnuna beidawnna leh hlawhchhamna chi hrang hrangin an hnek thluk zat chiah che kha beiseina thar nen han thawhpui leh thin la, nangmah ngei pawh hlawhchhamnain a hnek thluk theih loh khawpin i lo chhel ang a, hlawhtlinna chu i lamtang atan awlsam takin i siam mai dawn a ni. Hei erawh theihnghilh ngai suh ang che, i tlukna hmun atang khan tho ngam tawh lo khawpa dawihzepin awm ngai suh la, i tlukna hmun (i hlawhchhamna hmun) kha nangma fuihtu tha leh chhel taka siamtu atan hmang hlauh zawk ang che.


No comments:

Post a Comment